Fudbal bi uskoro mogao da doživi istorijsku promjenu, koja je danas i obrazložena.
FIFA u posljedenje vrijeme uvodi nekoliko promjena, jedna od predloženih je da se Svjetsko prvenstvo igra svake druge godine, ali se promjene uvode i u samoj fudbalskoj igri, a jedna takva promjena nazvana je “poluatomatizovani ofsajd” i ona će početi da se primjenjuje sada, isprva u vidu testiranja, a onda, ako sve protekne kako se u svjetskoj kući fudbala nadaju, od 2022. i na svim ostalim velikim nadmetanjima. Ali, pitanje je šta uopšte znači “poluatomatizovani ofsajd”?
Najpre treba podsjetiti da je, do uvođenja bilo kakve tehnologije u fudbal, za određivanje da li se igrač tima koji napada nalazio u nedozvoljenoj poziciji kada mu je lopta upućena, bio zadužen linijski sudija, koji je podizanjem zastavice ofsajd signalizirao glavnom arbitru.
Prije neku godinu je, odlukom o formiranju Video-asistent sudija (VAR), formirana sudijska kancelarija u kojoj se prati meč koji je u toku, a VAR-arbitri mogu i treba da, pregledanjem snimaka, pomognu glavnom sudiji oko nekog spornog događaja. Pa i ofsajda. Ali, to pregledanje može da potraje, a na kraju se ipak svodilo na to šta ljudsko oko, na osnovu snimka, vidi kao nedozvoljenu poziciju, što nije uvijek 100% tačno.
Upravo je odsustvo stoodstotne preciznosti, kao i predugačko trajanje dok se snimak eventualnog ofsajda analizira, dovela je do jedne male, ali prave fudbalske revolucije. I, tu na scenu stupa “poluatomatizovani ofsajd”, a o njoj je prilično detaljno govorio direktor FIFA za fudbalske tehnologije i inovacije, Johanes Holcmiler, a ključne informacije su sledeće:
– Ispod svakog krova stadiona, biće postavljene posebne kamere. I, mi ćemo, uz pomoć ove tehnologije, snimajući pokrete svih ekstremiteta i to svih aktera fudbalskog meča, da prikupljamo 29 podataka o svakom igraču, 50 puta u toku svake sekunde! Onda će softver da obradi te podatke i, u slučaju ofsajda, poruka o tome će automatski biti poslata VAR-kancelariji. Dakle, ne glavnom arbitru, već njegovim pomoćnicima koji su zaduženi za video-tehnologiju. Zato i zovemo sve ovo polu-automatskim ofsajdom, jer je VAR taj koji treba da pregleda i potvrdi da li je došlo do aktiviranja igrača iz nedozvoljene pozicije. Onda iz VAR-kancelarije glavnog arbitra obaveste o tome da li je bilo ofsajda ili nije bilo – ističe Holcmiler.
Tome je dodao i sledeće:
– Nas je pandemija koronavirusa spriječila da maltene bilo kakvo testiranje obavimo u 2020, ali evo, sada to polako uspijevamo. Pritom, imamo dva fokusa. Jedno je momenat upućivanja lopte, za koji se nadamo da ćemo, uz pomoć tehnologije, identifikovati tačan trenutak kada je lopta krenula napred. Drugi fokus je da tačno identifikujemo da li je gol-liniji bliži neki dio napadačevog tijela ili tijelo drugog najbližeg igrača tima koji se brani. Nadamo se, da ćemo, uz pomoć tehnologije, to i uspijeti. –
Kada je, za potrebe FIFA televizije, čuveni italijanski arbitar Pjerluiđi Kolina, koji u svjetskoj kući fudbala sada i radi na poboljšanju suđenja, upitan “kako je moguće poveriti sve to vještačkoj inteligenciji”, jer ofsajdi mogu da budu i aktivni i pasivni, lopta do napadača može da dođe i ako je namjerno ili slučajno njom igrao defanzivac, on je odgovorio sledeće:
– Lako je sa gol-tehnologijom, tu je sve ili crno ili bijelo: ili je cijela lopta prešla gol-liniju, ili nije, pa je tu stvarno bilo lako pronaći automatizovano rješenje. Kod ofsajda se moraju analizirati ne samo pozicija igrača, već i njegov uticaj na igru, a upravo ta odluka ostaje u rukama glavnog sudije. Dakle, lična odluka arbitra po pitanju nedozvoljene pozicije ne samo da ostaje na snazi, već je ona ključna i konačna – poručio je Pjerluiđi Kolina.
- Kako, dakle, funkcioniše “poluautomatizovani ofsajd”?
U djeliću sekunde, kada se ofsajd desi, kompjuterski sistem to automatski javlja VAR-sudiji. On samo provjeri:
1) da li je do aktiviranja igrača iz nedozvoljene pozicije došlo, kao i, ako se aktivirao,
2) da li mu je loptu dodao saigrač (što je nedozvoljeno, odnosno ofsajd), ili je loptom prethodno igrao odbrambeni igrač i – to se, svega nekoliko sekundi kasnije, javi glavnom arbitru.
- Kad će se primenjivati “poluautomatizovani ofsajd”?
FIFA Arapski kup se odvija ovog novembra u Kataru i na njemu se prvi put primjenjuje ova tehnologija, a svi stadioni na kojima će se igrati utakmice već su opremljeni pomenutim “kamerama za ofsajd”.
Ako sve protekne kako treba, ova tehnologija će se koristiti i na svim narednim velikim takmičenjima, počev od Svjetskog prvenstva čiji je domaćin 2022. upravo Katar, a na koji se plasirala i fudbalska reprezentacija Srbije.
